Aktualności

Kiedy zarząd związku międzygminnego może pełnić funkcję organu egzekucyjnego?

Jeżeli gmina zdecyduje się na utworzenie związku międzygminnego celem przekazania niektórych zadań z zakresu gospodarki odpadami, na podstawie art. 3 ust. 2a w związku z ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, które z zadań wymienionych w ustawie należy przekazać związkowi międzygminnemu statutem, aby zarząd tego związku stał się organem egzekucyjnym w zakresie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi?

Jak wynika z odpowiedzi udzielonej przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji na postawione we wstępie pytanie za minimum zadań koniecznych do przekazania związkowi międzygminnemu, aby jego zarząd mógł realizować funkcje egzekucyjne, uważa się: ustanowienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi (art. 3 ust. 2 pkt 3 u.c.p.g.) oraz nadzorowanie funkcjonowania tego systemu (art. 3 ust. 2 pkt 4 u.c.p.g.).

Uzasadnienie

Wskazana w zadanym pytaniu wątpliwość może dotyczyć dwóch sytuacji. Pierwsza, to sytuacja, w której gmina chciałaby uczestniczyć w związku międzygminnym, którego samoistnym (głównym, jedynym) zadaniem będzie wykonywanie poprzez zarząd funkcji organu egzekucyjnego w zakresie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Z kolei druga z możliwych sytuacji dotyczy uczestnictwa gminy w związku, który realizując zadania z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi, funkcję egzekucyjną wykonuje wraz z pozostałymi funkcjami z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi. W tym przypadku funkcja egzekucyjna ma charakter służebny wobec pozostałych zadań związku, gwarantując instrumenty prawne skutecznego realizowania zadań powierzonych przez zrzeszone gminy.

Przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach zezwalają jedynie na pełnienie przez zarząd związku roli organu egzekucyjnego w drugim ze wskazanych przypadków. Jak bowiem wynika z art. 6r ust. 1a w zw. z ust. 1b u.c.p.g., w przypadku przejęcia przez związek międzygminny zadań gminy, o których mowa w art. 3 ust. 2 u.c.p.g. w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi, organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania wszystkich środków egzekucyjnych, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości, w egzekucji administracyjnej należności pieniężnych z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest zarząd związku międzygminnego. Takie ujęcie problemu przez Ustawodawcę oznacza, że w razie przejęcia wyżej wskazanych zadań gminy przez związek, obowiązkowe jest przyjęcie też przez związek (zarząd związku) obowiązków z zakresu egzekucji opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi, i to niezależnie od tego, jaka część tych opłat stanowi dochód związku. Innymi słowy, nie jest dopuszczalne utworzenie związku międzygminnego, którego jedynym zadaniem byłoby realizowanie poprzez zarząd działań w obszarze egzekucji administracyjnej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Jak bowiem wskazał K. Gruszecki: „Trudno wyobrazić sobie sytuację, w której zadania byłyby realizowane w oderwaniu od reguł, określających, w jaki sposób ma to nastąpić.” (K. Gruszecki, Komentarz do ustawy z dnia 25 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2013, poz. 228), LEX/el. 2013).

Udzielenie odpowiedzi na postawione pytanie sprowadza się zatem do ustalenia, które z wymienionych w art. 3 ust. 2 u.c.p.g. zadań gminy są zadaniami z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi.

Pomocą we wskazaniu tychże zadań jest rozdział 3a u.c.p.g. zatytułowany „Gospodarowanie odpadami komunalnymi przez gminę”. Analiza przepisów w nim zawartych, które stanowią przecież o sposobie wykonania zadań określonych w art. 3 ust. 2 u.c.p.g., pozwala ustalić, które z zadań gminy zostały operacjonalizację w tym rozdziale zaliczone do zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi.

Zgodnie z art. 6c u.c.p.g. gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Właściciele nieruchomości, o których mowa w art. 6c u.c.p.g., są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6h u.c.p.g.). Z kolei gmina, aby zagwarantować pobór środków na prowadzenie gospodarki odpadami została wyposażona w kompetencje egzekucyjne (wójt, burmistrz, prezydent miasta).

Odnosząc powyższy zakres działań gminy do jej zadań, wskazać należy na następujące zadania:

• tworzenie warunków do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy lub zapewnienie wykonania tych prac przez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych (art. 3 ust. 2 pkt 1 u.c.p.g.);
• objęcie wszystkich właścicieli nieruchomości na terenie gminy systemem gospodarowania odpadami komunalnymi (art. 3 ust. 2 pkt 3 u.c.p.g.);
• nadzorowanie gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym realizacji zadań powierzonych podmiotom odbierającym odpady komunalne od właścicieli nieruchomości (art. 3 ust. 2 pkt 4 u.c.p.g.);
• ustanawianie selektywnego zbierania odpadów komunalnych obejmującego co najmniej następujące frakcje odpadów: papieru, metalu, tworzywa sztucznego, szkła i opakowań wielomateriałowych oraz odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, w tym odpadów opakowaniowych ulegających biodegradacji (art. 3 ust. 2 pkt 5 u.c.p.g.);
• tworzą punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazują miejsca, w których mogą być prowadzone zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego pochodzącego z gospodarstw domowych (art. 3 ust. 2 pkt 6 u.c.p.g.).

W związku z powyższym wskazać należy, że za najważniejsze z powyższych zadań uznaje się: ustanowienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi (art. 3 ust. 2 pkt 3 u.c.p.g.), co do którego autor ten twierdzi, że rozdział 3a u.c.p.g. stanowi jego szczegółowe przedstawienie, oraz nadzorowanie funkcjonowania tego systemu (art. 3 ust. 2 pkt 4 u.c.p.g.) (W. Radecki, Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, LEX/el. 2012).

Podsumowując, powyżej wskazane dwa zadania stanowią minimum zadań, które należy przekazać związkowi międzygminnemu, aby zarząd tego związku stał się organem egzekucyjnym w zakresie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Źródło: www.mac.gov.pl